برخلاف سینما که تعداد آثار عاشورایی آن به تعداد انگشتان دست است، تلویزیون خیلی زود سنگ بنای ساخت آثار عاشورایی را نهاد و تقریباً همهساله آثار مختلفی با مضمون عاشورا در تلویزیون ساخته و به نمایش درآمده است. هرچند در یکی دو سال اخیر تلویزیون هم به دلیل مشکلاتی که در بخش تأمین منابع مالی داشت آثار فاخری در این زمینه تولید نکرد و آنچه تولید شدند نیز چندان درخور توجه نبودند اما نمیتوان چشم را به روی برخی از آثاری که باگذشت سالها همچنان پای ثابت پخش این روزها هستند را فراموش کرد.
معصومیت از دست رفته
“معصومیت ازدسترفته” به کارگردانی داوود میرباقری سال ۸۲ از شبکه سه سیما، با حضور بازیگرانی چون امین تارخ، فریبا کوثری، سارا خوئینیها، داریوش فرهنگ، داود رشیدی، اکبر عبدی پخش شد.
امین تارخ و فریبا کوثری بازیگران اصلی این سریال میرباقری بودند که ارتباط محسوسی با واقعه عاشورا داشت. داستان این سریال، به سده نخست هجری برمیگردد و با محوریت شخصیتی به نام شوذب شکل میگیرد. شوذب از یاران علی است، منتهی اکنون خزانهدار کوفه و امویان شده است. میرباقری شوذب را در میانه عشق بین دو زن ترسیم میکند. نخستین زن ماریاست که زمانی مسیحی بوده و خاطرات شیرینی از دوران خلافت علی دارد که به منزل آنها سر میزده و دستگیر فقر و تنگدستیشان بوده است. دیدن شوذب، ماریا را به یاد علی (ع) میاندازد و همین بهتدریج علاقه او را به شوذب شکل میدهد. ماریا که پس از مرگ مادر به دیر سپردهشده و به قالب راهبه مسیحی درآمده است، همچنان دل درگرو عشق شوذب دارد و برایش پیامهایی عاطفی میفرستد و در مواجهه بین این دو، شوذب نیز گرفتار عشق ماریا میشود؛ اما زن دوم یک یهودی است به نام حمیرا که با شمایل کولیوار خویش، دل شوذب را میفریبد و او را بهتدریج با وسوسه به راهیابی بیشتر به دستگاه خلافت امویان از ایمان دور میسازد. بهاینترتیب سریال میرباقری در یک عرصه دوسویه شکل میگیرد: سویهای که نهایتش به سعادت ختم میشود و سویهای که فرجامش جز شقاوت نیست و اکنون شوذب باید بین این تنگنا راهی را برگزیند. شوذب نهایتاً با ماریا ازدواج میکند اما به دلیل رفتوآمدهای مکرر حمیرا نسبت به او بیمحبت شده و ماریا او را ترک میکند. ماریا در هنگام زاییدن پسرش از دنیا میرود و شوذب نیز با حمیرا ازدواج میکند؛ اما چند سال بعد پسر شوذب، زید، اتفاقی عاشق ربابه دختر حمیرا میشود و در این راه کشته میشود. شوذب هم دیوانه شده و ربابه را در مجلس عروسیاش میکشد؛ اما نهایتاً بهوسیله سواری از زندان نجات مییابد.
طفلان مسلم
نام سریال که محصول شبکه الکوثر شبکه عرب زبانان صدا وسیماست، یادآور تعزیهای به همین نام بود. با اینکه کل ماجرای حضور دو پسر مسلم در کوفه و شهادتشان شاید چندان معتبر نباشد (چون گفته شده مسلم بن عقیل به تنهایی و با دو راه بلد از کوره راهی، راهی کوفه شد و در میان راه، آن دو راه بلد از تشنگی مردند و او به سختی خود را به شهر رساند) اما یاسینی سعی کرد از این فضا سریالی تاریخی بسازد که به تبعیت از سریالهای میرباقری چاشنی عشق سلافه و غلام ابن حارث هم داشت.
طفلان مسلم با وجود ۹ بار بازنویسی و بازی موثر جهانگیر الماسی در نقش قاضی شریح، قاضی کوفه که نقش منفیاش خیلیها را یاد نقش منفیاش در پس از باران میانداخت، اما در مابقی نقشها دچار افت شد. شاید اوج این افت در شخصیتپردازی و قصهسازی برای ابراهیم و محمد، دو پسر مسلم بود که نه، چندان همراهی مخاطب را در پی داشت و نه فضای بهشدت مثبتشان، مخاطب را تحتتاثیر قرار میداد.
نفس گرم
محمدمهدی عسگرپور کارگردانی این سریال و سیدمحمود رضوی تهیه کنندگی آن را بر عهده دارند و این سریال اجتماعی یک زن را محور داستان قرار داده است.
رضوی پیش از این تهیه کنندگی سریال «پرده نشین» را در تلویزیون بر عهده داشت. مجموعه ای که داستان ها و نگاه متفاوتی را از روحانیون به تصویر کشید.
«نفس گرم» هم یک سریال اجتماعی است که قصد دارد فضا و اتمسفر زندگی ایرانی را به تصویر بکشد.
زنان در این سریال محوریت بیشتری دارند. این زنان از قشرهای مختلفی هستند. شخصیت اصلی قصه نیز زنی به نام ملیحه است که تعداد زیادی از زنان دیگر او را مراد خود می دانند و در جلسات وعظ وی شرکت می کنند و از او درس اخلاق و رهنمودهایی را می گیرند.
نقش این زن را مرجانه گلچین ایفا می کند. او اگرچه در این سال ها همیشه در کارهای طنز و کمدی دیده شده است اما این بار نقشی بسیار جدی دارد.
کارن همایونفر هم ساخت موسیقی را برعهده دارد و علی زندوکیلی هم به همراه این آهنگساز مشغول ضبط موسیقی تیتراژ «نفس گرم» هستند.
وفا
محمدحسین لطیفی ازجمله کارگردانهایی است که در حوزه سریال سالی چندبار در حوزه کارهای مذهبی بختآزمایی کرده و البته کارگردان به نسبت موفقی هم در این حوزه بهحساب میآید. او بعد از “سفر سبز” که ارتباط غیرمستقیمی با عاشورا داشت به سراغ سریال دیگری رفت که “وفا” نام داشت و هانیه توسلی و پوریا پورسرخ بازیگران اصلیاش بودند. البته سریال وفا ویژه محرم ساخته نشد اما ازآنجاییکه نوروز و اربعین حسینی مقارن شده بودند، باید سریالهایی برای نوروز ساخته میشد که همشأن اربعین را حفظ کنند و هم بهحالوهوای نوروز بیایند. همه شبکهها سریالهایی ساختند که از میان آنها تنها سریال “وفا” به کارگردانی “محمدحسین لطیفی” از وجاهت قابلقبولی برخوردار بود. داستان سریال وفا درباره فرار جاسوسی از ایران توسط صهیونیستها بود. داستان اصلی در کشور لبنان شکل میگیرد و درباره عشق ژوبین (همان جاسوس فراری) به دختری لبنانی به نام وفاست. عشقی که باعث مسلمان شدن ژوبین یهودی میشود و با عشق دختر موردعلاقهاش کشته میشود. ژوبین با بازی “پوریا پورسرخ” نقش تأثیرگذاری بود. وفا را هم که هانیه توسلی بازی میکرد، کاراکتر باورپذیری از آب درآمده بود. تا مدتها بازی این دو نفر سر زبانها افتاد. یکی از بهترین بازیهای پورسرخ در همین سریال شکلگرفته بود. این سریال توانست تا مدتها در ذهن مخاطب باقی بماند و نقطه عطفی در کارنامه لطیفی در تلویزیون محسوب میشود.